Als er iets is dat definitief bij de Nederlandse cultuur hoort, dan is het wel het gele goud. En dan hebben we het niet over het edelmetaal goud, maar over kaas. Tegenwoordig is de kaasproductie voornamelijk in handen van zuivelfabrieken. Er wordt in Nederland jaarlijks honderden miljoenen ton kaas geproduceerd en geëxporteerd. Maar er bestaan ook nog steeds kleine ambachtelijke bedrijven die op de ouderwetse manier kaas maken: de kaas waar Julius Caesar destijds gek op was.
Van boerderij tot kaaswagen
Vroeger werd er al veel kaas gegeten en vandaag de dag eten we per hoofd van de Nederlandse bevolking gemiddeld zo’n 15 kilo kaas per jaar. Kaasmarkten zoals die in Gouda, Alkmaar of Edam zijn inmiddels uitgegroeid tot toeristische attracties. Kaas koop je in de winkel, op de boerderij of op de markt en soms komt de kaasboer zelfs aan de deur. Speciale kaaswagens zijn helemaal op de kaasverkoop ingesteld. Net zoals een bedrijfswagen tegenwoordig voorzien is van een deugdelijk en bijzonder effectief worksystem is de kaaswagen volledig ingericht op de kazen. En zoals je met behulp van een worksystem keurig en veilig je gereedschap kunt opbergen, zo beschikken de kaasauto’s meestal over speciale kaasplanken, een gekoelde toonbank of werkbank en soms is er zelfs een watervoorziening aanwezig.
Kaasmusea
Er zijn ook verschillende kaasmusea, zoals in Alkmaar, Amsterdam, Bodegraven en Gouda. Hier kun je zien hoe kaas vroeger gemaakt werd en vaak kun je er een lekker stukje kaas proeven. In Volendam is een speciale kaaswinkel/-fabriek waar je ook kaas kunt proeven. Op deze locatie wordt regelmatig gedemonstreerd hoe je kaas kunt maken.
Kaasmarkten
Het is erg leuk om naar een kaasmarkt in bijvoorbeeld Alkmaar of Edam te gaan. Het kleurrijke schouwspel vormde reeds in de Middeleeuwen het middelpunt van de stad. De boeren brachten de kazen naar de markt waarna de kazen officieel werden gewogen voor zowel de verkoop als de export. Het is nog steeds leuk om dit soort taferelen te zien. Kaasmarkten worden meestal in het voorjaar en in de zomer gehouden. Behalve in Alkmaar en Edam zijn er ook kaasmarkten in Gouda, Woerden en Hoorn.
Kaaskoppen
Kaas is onlosmakelijk met de Nederlandse cultuur verbonden. We worden niet voor niets weleens gekscherend ‘kaaskoppen’ genoemd. Wist je dat de benaming ‘kaaskop’ al werd gebruikt in de tijd van Napoleon? Soldaten kregen toen de opdracht om Goudse kazen te stelen waartegen de boeren in verzet kwamen. Om zichzelf te kunnen beschermen droegen ze helmen die gemaakt waren van kaasvaten.
